Պատմության էջերից
Պլաստիկ վիրաբուժության երեկն ու այսօրը
Պլաստիկ վիրաբուժության առաջացման պատմությունը շատ խճճված է ու մշուշոտ: Ուստի հաստատ ասել, թե որտեղից է առաջացել վիրաբուժության այս ոլորտը, դժվար է:
Հնագետների կատարած պեղումներով ու գիտնականների ուսումնասիրություններով պարզվել է, որ վիրաբուժական գործողություններ, ինչպիսիք են` կատարակտի հեռացումը կամ գանգի մեջ շաղափով բացվածքը, կատարվել են դեռևս մ.թ.ա.: Օրինակ` մ.թ.ա. XVIII դարով թվագրված Բաբելոնի արքա Համուրապիի օրենքներում կա այնպիսի մի կտոր, որում պարգև է առաջարկվում այն բժշկին, որը կհեռացնի աչքի սպիտակ փառը… բրոնզե դանակով: Լոնդոնի թանգարաններից մեկում ցուցադրված է տղայի մումիա (Եգիպտոս, մ.թ.ա. II դար), որի քիթը, ականջները ծեփված են հատուկ խեժից: Դա վկայում է, որ վիաբուժական նպատակներով արհեստական նյութեր կիրառվել են դեռևս հին ժամանակներում:
Շատերի համար պլաստիկ վիրաբուժությունը նույնանում է «պլաստիկ» հասկացության հետ, որը հունարենից թարգմանաբար նշանակում է` «լցնել կաղապարը, ձուլել»:
Պլաստիկ վիրաբուժության պատմության արմատները հասնում են Հին Եգիպտոսի, Պարսկաստանի, Արաբիայի փորձառու և հմուտ բժշկողներին, որոնք վերացնում էին նորածինների բնածին արատները, ինչպիսին նապաստակի շրթունքն է, և ձեռքբերովի թերությունները, ասենք` կտրված քիթը:
Մարդկության պատմությունը միշտ ուղեկցվել է պատերազմներով: Նշանակում է` միշտ էլ վնասվածքներ են եղել: Մարդիկ նաև հանցանքներ են գործել, որոնց համար կանգնել են դատարանի առջև ու պատժվել: Հնդկաստանում, օրինակ, հաճախ կտրել են հանցագործի քիթը, իսկ դա նշանակում էր, որ եթե հանցագործը ցանկանում էր թաքցնել իր ով լինելը, ապա գնում էր հեքիմի մոտ, որն էլ ինչ-որ կերպ վերականգնում էր նրա բացակայող քիթը: Գուցե ոչ այնքան բնականին նման, այնուամենայնիվ` քիթ, որը նախկին հանցագործին նոր` օրենքին հնազանդ կյանք սկսելու հնարավորություն էր տալիս: Առաջին բժիշկը, որը մանրամասն նկարագրել է Հնդկաստանում միջցեղային կռիվներում կորցրած քթի վերականգնումը մ.թ.ա. VI դարի բժշկող Սուշատա Սամհիթն է: Նա քիթը վերականգնելու բարդ` մեր օրերի վիրահատություններին նման վիրահատություններ էր կատարում:
Բացակայող քթի համար մաշկը վերցնում էր ճակատից կամ այտից ու դրանից քիթ ձևավորում, ապա այն պատվաստում պահանջվող տեղում: Ավելի ուշ սիցիլիացի Անտոնիո Բրանկան նման վիրահատություն կատարեց, սակայն դրա համար մաշկը վերցրեց հիվանդի թևից:
1597-ին Գասպար Տանյակոցին մաշկի փոխպատվաստման վերաբերյալ մի ամբողջ տրակտատ է հրապարակել: Նա ներկայանում էր որպես բժիշկ, որը կարող է վերացնել ճակատագրի հասցրած ցանկացած թերություն. «Մենք բուժում ու վերականգնում ենք մարմնի մասեր, որոնք տվել է բնությունը, սակայն խլել է ճակատագիրը: Մենք դա անում ենք ոչ թե աչքին հաճո երևալու, այլ վնասվածք ունեցողին հույս տալու ու նրա հոգուն օգնելու համար»: Ցավոք, նա դատապարտվեց իր ցեղակիցների կողմից, քանի որ իտալացիները նրա գաղափարներն անբնական ու անօրինական էին համարում: Բանն այն է, որ Տանյակոցին հաշվի չէր առել փոխպատվաստման անհամատեղելիության փաստը, ուրիշ մարդուց վերցված մաշկի փոխպատվաստման վիրահատությունից հետո նրա հիվանդները մահանում էին: Եվ միայն XX դարում կարողացան պարզել, որ այդ խնդիրը պետք էր լուծել հատուկ բուժման եղանակով:
1814-ին Լոնդոնում Ջոզեֆ Կարպյուն ճակատից վերցված մաշկից լիարժեք քիթ ստացավ, ու դրանից հետո էր, որ պլաստիկ վիրաբուժությունը բոլորովին նոր փուլ թևակոխեց: Սկսեցին տարբեր մեթոդներ մշակել, ու պլաստիկ վիրաբուժությունը վերածվեց հասարակության մեծագույն ձեռքբերման:
Երբ սկսվեց Առաջին համաշխարհային պատերազմը, ընդհանուր պրակտիկայի վիրաբույժներից բացի , հարկավոր էին էսթետիկ վիրաբուժության մասնագետներ, որոնք կկարողանային վերացնել հրազենային վնասվածքների հետքերը: Այդ ժամանակ ստեղծվեցին կենտրոններ, որտեղ վիրավորներին օգնում էին վերականգնելու առողջությունն ու նաև նախկին կերպարանքը: Նման մի կենտրոնում և՛ կարելի էր բուժել այրվածքը, և՛ հնարավոր էր պրոթեզավորել վերջույթներն ու ապաքինվել վնասվածքներից հետո:
Երկրորդ համաշխահային պատերազմի ժամանակ աշխարհի ամենահայտնի վիրաբույժներից մեկը ամերիկացի հայ վիրաբույժ Վարազդատ Գազանդյանն էր, որը ավելի քան 3000 պլաստիկ վիրահատություն էր կատարել: Նա իրավամբ համարվում է պլաստիկ վիրաբուժության հիմնադիրը Միացյալ Նահանգներում, առհասարակ դեմքի պլաստիկ վիրաբուժության մեջ հիմնարար մեթոդների հիմնադիրը:
Գազանդյանը (1879-1974) 1905 թ. ավարտել է Հարվարդի Ատամնաբուժական քոլեջը: Նա առաջին գիտնականն էր, որ պլաստիկ վիրաբուժության պրոֆեսորի գիտական կոչում ստացավ, և առաջինն էր ԱՄՆ-ում, որ գրքեր հրատարակեց պլաստիկ վիրաբուժության վերաբերյալ: Վարազդատ Գազանդյանը Ամերիկայի պլաստիկ վիրաբույժների ասոցիացիայի նախագահն էր, ավելի քան 700 գիտական աշխատությունների հեղինակ:
Խորհրդային ժամանակաշրջանում ընդհանուր բժշկության զարգացման մեջ հատուկ տեղ էր զբաղեցնում պլաստիկ վիրաբուժությունը: Շատ հայտնի անուններ կան, նրանցից է պլաստիկ վիրաբուժության հայրենական դպրոցի հիմնադիրներից մեկը համարվող Առնոլդ Ադամյանը` ոլորտի նորարար, գյուտարար: Նա ապրում ու աշխատում էր Մոսկվայում, ՌԴԳԱ-ի իսկական անդամ էր:Ադամյանը մահացավ 2012-ին:
Իսկ ահա XXI դարը վերածվեց պլաստիկ ու էսթետիկ վիրաբուժության «Ոսկե դարի» ու հիմա հանրությանը մատչելի է նաև գնի առումով ու շատ պահանջված է:
Ըստ վիճակագրության` ողջ աշխարհում տարեկան կատարվում է 17 մլն պլաստիկ վիրահատություն: Առաջվա պես ամենապահանջվածներից են կրծքի մեծացումը, քթի ձևափոխությունը, դեմքի մաշկի ու կոպերի ձգումը: Հարկ է նշել, որ այսօր տղամարդ հաճախորդների թիվը ևս գնալով աճում է:
Պլաստիկան` պլաստիկա, սակայն դրանով չարժե տարվել: Չի բացառվում, որ այն ցանկալի արդյունքը չտա ու շտկելու փոխարեն` այլանդակի, ինչը հետագայում կարող է առաջ բերել հոգեբանական լուրջ խնդիրներ: Ուրեմն թվարկենք պլաստիկ վիրահատությունների մի քանի պլյուսներ ու նաև մինուսներ:
Հիմնականում ժամանակակից աշխարհում պլաստիկ վիրահատության են դիմում արտաքին թերությունները շտկելու նպատակով: Իսկ պլաստիկ վիրաբույժների ճանաչումը համեմատելի է հայտնի կինոգործիչների, երաժիշտների հետ:
Պլաստիկ վիրահատության պլյուսներից է թերությունների վերացումը. օրինակ` շատ մարդիկ վթարներից, հրդեհներից ու աղետներից հետո չեն կարողանում լիարժեք կյանքով ապրել արտաքինի փոփոխությունների պատճառով: Մասնագետ վիրաբույժները վերացնում են սպիները, այն թերությունները, որոնք խանգարում են մարդուն լիարժեք ապրել: Մարդը դրանից հետո նորմալ կյանքի է վերադառնում: Շատերն էլ վիրաբուժական սեղանին են պառկում ոչ թե իրենց ցանկությամբ, այլ` անհրաժեշտությունից ելնելով:
Նոր մեթոդներն էլ հնարավորություն են տալիս խուսափելու հետվիրահատական բարդություններից: Օրինակ` նոր մեթոդների կիրառման շնորհիվ կնճիռների հարթեցումից հետո մաշկի ձգվածության զգացում չի լինում, ինչը շատ կարևոր հանգամանք է: Առանց վիրադանակի վիրահատությունները հնարավորություն են տալիս խուսափելու հետվիրահատական սպիներից: Սակայն յուրաքանչյուր վիրահատություն իր ցուցումներն ու հակացուցումներն ունի: Պլաստիկ վիրահատության ամենաէական արդյունքը, որը պլյուս է համարվում, գեղեցկացումն ու երիտասարդացումն է: Պլաստիկայի շնորհիվ կանայք ոչ միայն գրավիչ են դառնում, այլև ինքնավսատահ:
Հետվիրահատական շրջանում առաջացած բարդությունը մինուսներից մեկն է: Մինչ վիրադանակի տակ պառկելը հարկավոր է լավ վերլուծել, թե ինչ ռիսկի եք դիմում: Կնճիռների հարթեցումից հետո հնարավոր է` առաջանան արյունազեղումներ ու մաշկի զգայունության կորուստ: Քթի վիրահատությունը կարող է հանգեցնել քթի ծայրի ձևախախտման ու այտուցի: Մինուսներից կարելի է նշել նաև սթրեսները: Շատերն են վիրահատությունից հետո ընկնում սուր դեպրեսիվ վիճակների մեջ: Ծերացումը կատարվում է ողջ օրգանիզմում: Երբ մարդ պլաստիկ վիրահատության է դիմում, նա երիտասարդանում է արտաքուստ, սակայն ծերացման պրոցեսը մնացած օրգաններում շարունակվում է: Իսկ երբեմն էլ սպիները կարող են սթրեսների պատճառ դառնալ:
Որքան էլ մարդ փորձի երիտասարդացնել իրեն պլաստիկ վիրահատություններով, միևնույն է, բնությանը խաբել անհնար է: Ժամանակն էլ հավերժ չէ: Պլաստիկ վիրաբուժության կարելի է դիմել արտաքին էական թերությունները շտկելու համար: Իսկ մնացած դեպքերում պարզապես հարկավոր է սովորել ընդունել ամեն ինչ այնպես, ինչպես որ կա` բնականը:
Պլաստիկ վիրաբույժների միջազգային ասոցիացիայի մասնագետները, հիմնվելով ողջ աշխարհի վիրաբույժների հաշվետվությունների վրա, կազմել են ամենապահանջված վիրահատությունների վարկանշային ցանկը:
Առաջին տեղում կրծքի մեծացումն է իմպլանտների միջոցով: Այս վիրահատության գծով առաջատար են Չինաստանը, Իտալիան, Մեքսիկան, Բրազիլիան, ԱՄՆ-ն (ըստ աճման կարգի), իսկ Հարավային Կորեայում յուրաքանչյուր 77-րդ բնակիչը դիմում է մասնագետներին` աչքերի բացվածքի վիրահատության համար:
Մեդ-Պրակտիկ
16.02.2013
Հարգելի Աննա, Ձեզ կպատասխանի մասնագետը։ Հետևեք մեզ։
anna
16.02.2013
Կարդացեք նաև
Գեյլ Բորդենը ծնվել է 1801 թ. նոյեմբերի 9-ին Նյու-Յորք նահանգում (ԱՄՆ): Իր աշխատանքային ուղին սկսել է Տեխաս նահանգում հողաչափ աշխատելով՝ ստեղծելով Գալվեստոն քաղաքի քաղաքաշինական պլանը, այնուհետև...
118 տարի առաջ գերմանացի ֆիզիկոս Վիլհելմ Ռենտգենը՝ Վյուրցբուրգյան համալսարանի (Բավարիա) պրոֆեսորը և ռեկտորը, համալսարանական լաբորատորիայում միայնակ փորձարկումներ իրականացնելիս...
Ալբրեխտ Հալլերը ծնվել է 1708 թ. հոկտեմբերի16-ին Բերնում: Սկզբում սովորել է Տյուբինգենյան, այնուհետև Լոնդոնյան համալսարաններում: 1727 թ.ն Հալլերը դարձավ բժշկական գիտությունների թեկնածու: Բժշկության բնագավառում մեկ տարի...
Իվան Միխայիլի Սեչենովը ծնվել է 1829թ. օգոստոսի 13-ին այժմյան Նիժնի Նովգորոդ շրջանի Սեչենովո գյուղում: 1848 թ. ավարտել է Պետերբուրգի Գլխավոր ճարտարագիտական դպրոցը և 1856 թ. Մոսկովյան համալսարանի...
Ջոզեֆ Դոլթոն Հուկերը ծնվել է 1817 թ. հունիսի 30-ին՝ Հեյլսուորտում: Նրա առաջին ուսուցիչը հենց իր հայրը՝ Վիլյամ Հուկերը դարձավ: Ջոզեֆը՝ 7 տարեկանից սկսած, Գլազգոյի համալսարանում նրա դասախոսություններն էր լսում...
Տեղային արհեստանոցում աշխատելով՝ Կրիստոֆեր Շոուլզը և նրա գործընկեր Կարլոս Գիդդենը գրքի էջերի հաջորդաբար համարակալման համար սարքավորում հնարեցին: Այս հասարակ հարմարանքից էլ սկիզբ է առել...
«20-րդ դարի ժանտախտ» համարվող հիվանդությունն առաջին անգամ հայտնաբերվել է 1981 թ. ԱՄՆ-ում: Բժիշկներին շատ անհանգստացրեց թոքաբորբով հիվանդացող երիտասարդների թվի խիստ աճը, ինչը...
Գերման Հագենը ծնվել է 1817 թ. մայիսի 30-ին Կենիգսբերգում (այժմյան Կալինինգրադ): Նա իր կարիերան սկսել է 1836 թ. Կենիգսբերգի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ ընդունվելուց հետո...
Մայիսի 29-ը առողջ մարսողության համաշխարհային օրն է (World Digestive Health Day), որը սահմանվել է համաշխարհային աղեստամոքսային կազմակերպության նախաձեռնությամբ (World Gastroenterology Organisation, WGO)...
Յուրաքանչյուր տարի, մայիս ամսվա երրորդ կիրակի օրն ընդունված է հիշել այն մարդկանց, որոնք մահացել են ՁԻԱՀ-ից: Սա արվում է ՁԻԱՀ-ով հիվանդ և ՄԻԱՎ վարակակիր մարդկանց խնդիրների վրա միջազգային հանրության ուշադրությունը գրավելու և այս հիվանդության հետագա...
Թոմաս Ջոնստոն Լիփթոնը ծնվել է 1850թ. մայիսի 10-ին Գլազգոյում (Շոտլանդիա): Արդեն հինգ տարեկան հասակում նա օգնում էր իր հորը նպարեղենի խանութում, իսկ երբ նրա եղբայրը և քույրը մահացան, նա ստիպված...
Անդրե Միշել Լվովը ծնվել է 1902թ. մայիսի 8-ին ֆրանսիական Էլե-լյո-Շատո գյուղում, ռուսական ծագում ունեցող մտավորական հրեայական ընտանիքում: 1922թ. նա ընդունվել է Պաստերյան ինստիտուտ, սովորել է աշխարհահռչակ ֆրանսիացի...
Ռուսաստանի ամենահին և ամենահայտնի համալսարանը Մոսկվայի Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվան ռուսական համալսարանն է: Այն հիմնադրվել է 1755թ., նշանավոր գիտնական-հանրագիտարանագետ, առաջին ռուս ակադեմիկոս...
Զիգմունդ Ֆրեյդը ծնվել է 1856թ. մայիսի 6-ին Ֆրեյբուրգ մորավյան քաղաքում, բուրդ վաճառողի ընտանիքում: 1860թ. նրա ընտանիքը տեղափոխվել է Վիեննա, որտեղ Զիգմունդը գերազանց ավարտել է ավագ դպրոցը և դարձել...
Ջեյկոբ Լևին Մորենոն ծնվել է 1889թ. մայիսի 6-ին Բուխարեստում (Ռումինիա), իսպանացի հրեաների ընտանիքում, նա վեց` ավելի ուշ ծնված եղբայրներց և քույրերից ավագն էր...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն